კაკალი – მყნობა, ნერგის გამოყვანა

0
14

კაკალი, ნიგვზის ხე, ერთ-ერთი საუკეთესო მერქნიანი მცენარეა, რომლის, თითქმის, ყველა ნაწილი _ ფოთლიდან ფესვამდე, უნიკალური თვისებებით ხასიათდება, აქვს უძვირფასესი საკვები თვისებების ნაყოფი _ ნიგოზი და შესანიშნავი მერქანი, _ შეუცვლელი საავეჯო მრეწველობაში, ფოთლები, მაღალი ფიტოსანიტარული თვისებებით, სანიტარულ-ჰიგიენური მიზნებისთვის (აფრთხობს ბუზებს, ჩრჩილის პეპლების და სხვა მწერებს, მასში შენახული ხორბალი დიდხანს არ ფუჭდება და სხვა). ფოთლის და წენგოს ნახარში მაღალხარისხოვანი  საღებავების დასამზადებლად. ქართული სუფრის მშვენება უმწიფარი წენგოსაგან მოხარშული კაკლის მურაბა, გოზინაყი, ჩურჩხელა და სხვა.

კაკლის ნაწილები გამოიყენება, როგორც მცენარეულ, ისე ხალხურ მედიცინაში. ძირითადან მისი ფესვებიდან მზადდება ინდივიდუალურად შეკვეთილი თოფის ძვირფასი კონდახები და სხვა მრავალი.

კაკალი გავრცელებულია: ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე, მცირე აზიაში, კავკასიაში, არაბეთში, ავღანეთში, შუა აზიასა და ჩინეთში. საქართველოში ნაპოვნია გეოლოგიურ სამარხებში, რაც მის აბორიგენულ წარმოშობაზე მიუთითებს.

ლიტერატურაში, მათ შორის „ვეფხისტყაოსანში“ კაკალი ხშირად ბერძნული კაკლის სახელითაა ცნობილი, რაც, თითქოს, ერთგვარ გაუგებრობას ბადებს, ეს უფრო მის წარმოშობასთან კი არა და ნაყოფის რეალიზაციასთან უნდა იყოს დაკავშირებული. კაკალი ჩვენში სახეობრივი სიუხვითაც გამოირჩევა, იგი საქართველოს ისტორიის ნაწილიცაა. სოფელ მარტყოფში XX საუკუნის 60-იან წლებამდე ხარობდა უზარმაზარი კაკლის ხე, რომლის ჩრდილქვეშ, გადმოცემით, გიორგი სააკაძეს მარტყოფის ბრძოლის შემდეგ სპარსეთის ლაშქარზე გამარჯვების ნადიმი გადაუხდია.

საინტერესოა, რომ ქართველი კაცი ოდითგანვე მისდევდა სასურველი ჯიშისა და სახეობის ხეხილის მყნობას, რადგან იცოდა, რომ თესლიდან აღმოცენებულ ხეხილის ხე დედის თვისებებს სრულად ვერ ავლენს, ემართება 50-60%-იანი ე.წ. ჯიშობრივი გათიშვა, ანუ თესლიდან აღმოცენებული კაკლის ნაყოფი შეიძლება დედისას არ დაემსგავსოს.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here